Το βρεγμένο ψάρι

Βερολίνο, 1929

Βρισκόμαστε στην βραχύβια Δημοκρατία της Βαϊμάρης, κράτος απότοκο της ήττας της Γερμανικής Αυτοκρατορίας στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, κληρονόμο της ντροπής της ήττας και των ατιμωτικών αποζημιώσεων και κυρώσεων που συνόδευαν την ήττα, φορέα έντονων πολιτικών εντάσεων, όπου οι κομμουνιστές κρατιούνται από το όνειρο της επανάστασης που γέννησε η εξέγερση των Σπαρτακιστών, οι πάσης φύσεων ακροδεξιοί και οι παλιοί ευγενείς συσπειρώνονται, παραγοντίζουν και άμα λάχει κάνουν και πραξικοποίματα σε κάποια μπυραρία αποκαλύπτοντας το ζοφερό, σκοτεινό, ναζιστικό μετασχηματισμό της Δημοκρατίας της Βαϊμαρης σε Τρίτο Ράιχ. Παρά τις αντιθέσεις, τις εντάσεις και τον υποβόσκων αναβρασμο, η βραχύβεια δημοκρατία κυριαρχείται από ένα από τα πιο Φιλελεύθερα Συντάγματα της εποχής, με τις σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις του κέντρου να κυριαρχούν στο πολιτικό σκηνικό, και με μια ανθίζουσα καπιταλιστική οικονομία που οικοδομεί τον κατεστραμμένο κράτος.

Ο φιλελευθερισμός σε κάθε πτυχή του κυριαρχεί, αν όχι στα διάφορα κρατίδια και την επαρχία, σίγουρα στην πρωτεύουσα, στο Βερολίνο, που στον μεσοπόλεμο και κυρίως στην δεκαετία του 20’, χαρακτηρίστηκε από μια ξέφρενη και ίσως ψεύτικη ευδαιμονία, η οποία τράβηξε στην πόλη ένα πολύβουο και ποικιλόχρωμο πλήθος. Εμιγκρέδες και μετανάστες, επιχειρηματίες, υπόκοσμος και γκάγκστερς, πολιτικοί εξόριστοι, αγκιτάτορες κάθε είδους και χρώματος. Ένα πολυεπίπεδο σκηνικό γεμάτο παγίδες και μυστικά, ένα μέρος που ανθεί το έγκλημα αλλά και αυτοί που το πολεμάν.

Ελκυστικό σκηνικό για ένα αστυνομικό μυθιστόρημα, μια σκέψη που μάλλον κάνει και ο Γερμανός συγγραφέας Volker Kutscher, που αξιοποιεί την σκοτεινή λάμψη και το πλούσιο ιστορικό υπόβαθρο της εποχής ως κέντρο της αστυνομικής σειράς με πρωταγωνιστή τον επιθεωρητή Γκέρεον Ρατ, του οποίου το πρώτο βιβλίο υπό τον τίτλο Το Βρεγμένο Ψάρι, κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ποικίλη Στοά αλλά και από τη Διόπτρα.

O νεαρός Γκέρεον Ρατ, νεοφερμένος στο Βερολίνο με μετάθεση τοποθετείται στο τμήμα Ηθών, τομέα που είναι επιφορτισμένο με το κυνήγι της πορνείας, της πορνογραφίας, των ναρκωτικών και κάθε άλλης έμφυλης δραστηριότητας που ανθίζει στην Γερμανική πρωτεύουσα. Ο Ρατ δεν είναι πρωτάρης, καθώς η απόσπαση του στο Βερολίνο κρύβει ένα κάπως σκοτεινό παρελθόν και, για να είμαστε ειλικρινείς κάμποσο νεποτισμό. Επιθυμεί καριέρα, κάτι που η πολύβουη πρωτεύουσα, ως κέντρο τον εξελίξεων, μπορεί να του την προσφέρει, αλλά την ονειρεύεται μακριά από το Ηθών· ο ντετέκτιβ γλυκοκοιτάζει την υπηρεσία ανθρωποκτονιών, τα σαλόνια του διάσημου τμήματος που υπό την ηγεσία του θρυλικού, και απολύτως πραγματικού, Ερνστ Γκένατ, έχει καταφέρει να προχωρήσει την αστυνομική έρευνα και να κερδίσει διεθνή φήμη.

Και σύντομα έχει την ευκαιρία του, όχι δίχως έναν κάποιο νεποτισμό όπως είπαμε, καθώς ο νεαρός φίλος έχει δόντι και μπάρμπα στην Κορώνη· ο πατέρας του είναι είναι αρχηγός της αστυνομίας της Κολωνίας, και κανονίζει την μεταφορά του στο ανθρωποκτονιών. Ταυτόχρονα, με φόντο τις κομμουνιστικές διαδηλώσεις της Πρωτομαγιάς, εντοπίζεται ένα πτώμα δολοφονημένο με απάνθρωπο τρόπο, ένας νεκρός που παρά τις προσπάθειες της αστυνομία παραμένεις δίχως όνομα. Από τύχη, άγνοια κινδύνου και προσωπική φιλοδοξία, ο Ρατ καταλήγει να ερευνά την υπόθεση, παράλληλα με την επίσημη αστυνομική έρευνα, κάτι που του κερδίζει κανά δυό εχθρούς στο σώμα, αλλά και τον μπλέκει σε μια πολύπλοκη αλλά αρκετά ενδιαφέρουσα υπόθεση που θα τον βάλει στη κούρσα για την αποκάλυψη του αμύθητης αξίας χρυσου που ανήκει σε μια οικογένεια Ρώσων ευγενών που εκτοπίστηκαν από τον Στάλιν, ενός θησαυρού που φαίνεται να ορέγονται πολλές επικίνδυνες ομάδες, όπως διεφθαρμένοι μπάτσοι, ομάδες του υποκόσμου, αριστεροί επαναστάτες και δεξιές παραστρατιωτικές ομάδες.

Αίμα, μυστήριο και πάθη στους δρόμους του Βερολίνου. Και στο βάθος οι Ναζί.

Ο Kutcher μας δίνει ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που αν και στέκεται πάνω στα πολύ γερά θεμέλια του ιστορικού σκηνικού του και στα δομικά υλικά μιας καλοστημενης και αρκούντως πολύπλοκης πλοκής, χάνει σε στατικότητα(spare me με τις μεταφορές)  χάρη στον πρωταγωνιστή του που χαρακτηρίζεται από ανωριμότητα, ερασιτεχνισμό παρά την προϊστορία του στους κόλπους του σώματος, και από έναν ναρκισσισμό που τον κάνει μη αρεστό όχι μόνο στους συναδέλφους του, αλλά και στον αναγνώστη. Αλλά, ακόμη και αν αγνοήσουμε, τόσο τους υπόλοιπους χαρακτήρες που φαίνονται να αρκετά μονοδιάστατοι και τρανταχτά συμπληρωματικοί, όσο και την γραφή που φαίνεται να χάνει κάτι από την γοητεία της στην μετάφραση, υποκειμενικά, για τον γράφον, το Βρεγμένο Ψάρι χάνει πόντους όταν έρχεται σε σύγκριση με άλλα έργα που τοποθετούνται στην εποχή, και κυρίως με τη αντίστοιχη αστυνομική σειρά του Φίλιπ Κερρ με πρωταγωνιστή τον Μπέρνι Γκούντερ.

Παρά τα αρνητικά του, το βιβλίο σίγουρα είχε ενδιαφέρον και μια σφιχτή πλοκή που προκαλεί τον αναγνώστη να συνεχίσει να διαβάζει για να ανακαλύψει την λύση. Η σειρά μάλλον εξελίσσεται προς το καλύτερο στα επόμενα βιβλία αν λάβει κανείς υπόψην τις κριτικές και τη φήμη του συγγραφέα, οπότε πιθανόν να μην ήταν αυτή η πρώτη και τελευταια συνάντηση με τον επιθεωρητή Γκέρεον Ρατ.