Τα εφτά φεγγάρια του Μααλί Αλμεϊντα

Μια ιστορία γεμάτη θάνατο και βία, μεταφυσικές ερωτήσεις αλλά και γερές δόσεις σκοτεινού χιούμορ, μια ιστορία εξαιρετικά καλογραμμένη ώστε να δικαιολογεί την βραβευση της με το διεθνές βραβείο Booker για το έτος 2022, σκαρώνει ο Λανκανός Σέχαν Καρουνατίλακα με το βιβλίο του “Τα εφτά φεγγάρια του Μααλί Αλμεϊντα”. Ραχοκοκαλιά του βιβλίο, που αποτελεί την αναθεωρημένη και προσαρμοσμένη στο διεθνές κοινό έκδοση του βιβλίου “Chats with the Dead” που πρωτοκυκλοφόρησε στην Ινδία το 2022, είναι ο βίαιος, μακροχρόνιος και σχετικά άγνωστος στην δύση εμφύλιος που μάστισε την Σρι Λάνκα από το 1983 έως το 2009.

Η Κεϋλάνη, όπως ήταν γνωστό στην Δύση στο παρελθόν το όμορφο νησί της Σρι Λάνκα, υπήρξε κόμβος εμπορίου από τα αρχαία χρόνια και δικαίως έχει χαρακτηριστεί δάκρυ της Ινδίας και μαργαριτάρι του Ινδικού Ωκεανού. Έχοντας περάσει από διάφορα αποικιοκρατικά χέρια, κερδίζει την ανεξαρτησία της μόλις το 1949 αλλά η ανομοιογενή φυλετική σύνθεση του νησιού προκαλεί συνεχείς εντάσεις και βιαία επεισόδια μεταξύ της Ινδικής καταγωγής μειονότητας των Ταμίλ και τους πολυπληθέστερους Σιγκαλέζους. Το 1983 ξεσπά εμφύλιος, όπου εξτρεμιστές Ταμίλ, παραστρατιωτικές και κυβερνητικές φατρίες Σιγκαλέζων, Ινδικές Μυστικές υπηρεσίες, Μαρξιστές επαναστάτες, έμποροι όπλων, ΜΚΟ και διεθνείς οργανώσεις μπλέκονται σε μια Battle Roayale χωρίς νικητές μα μόνο χαμένους που στοίχισε σύμφωνα με εκτιμήσεις τη ζωή εως και 100 χιλιάδων ανθρώπων.

Ο Σέχαν Καρουνατίλακα, τοποθετεί το βιβλίο του στην περίοδο 1989-1990, εποχή που η βία του εμφυλίου κορυφώνεται και όπως ο ίδιο γράφει χαρακτηριστικά “οι Τίγρεις, ο στρατός, η Ινδική Ειρηνευτική Δύναμη, οι τρομοκράτες του Λαϊκού Απελευθερωτικού Μετώπου και τα κρατικά εκτελεστικά αποσπάσματα αλληλοσκοτωνονται με καταιγιστικούς ρυθμούς. [...] Το σκηνικό ήταν τέλειο για μια ιστορία φαντασμάτων, μια αστυνομική ιστορία, ή ένα κατασκοπευτικό θρίλερ. Η και τα τρία μαζί.” Και αυτό ακριβώς γράφει, ένα μυθιστόρημα που καταρρίπτει τα όρια μεταξύ διαφορετικών ειδών, δίνοντας μας ένα βιβλίο με μεγάλη λογοτεχνική αξία.

Γράφοντας με μαεστρία σε β΄ πρόσωπο, ο συγγραφέας απευθύνεται στον πρωταγωνιστή του, τον Μααλί Αλμέιντα που “ξυπνά”, χωρίς να θυμάται πως βρέθηκε εκεί, σε ένα μέρος που θυμίζει δημόσια υπηρεσία. Βρίσκεται στο Ενδιάμεσο, τον χώρο που πάνε οι ψυχές πριν περάσουν στο Φως και την μετά Θάνατον ζωή. Ο Αλμέιντα, που ήταν πολεμικός φωτογράφος, συνειδητοποιεί ότι είναι νεκρός και όπως τον ενημερώνουν οι “δημόσιοι υπάλληλοι” του Ενδιάμεσου, έχει εφτά νύχτες, εφτά φεγγάρια ώσπου η ψυχή του να περάσει στο επόμενο στάδιο. Λίγος χρόνος για να ανακαλύψει πως πέθανε, ενώ ταυτόχρονα, η κυβέρνηση αλλά και οι αντάρτες αναζητούν τις φωταγραφίες που άφησε πίσω του ο νεκρός πλέον φωτογράφος, φωτογραφίες που αν βγουν στην δημοσιότητα θα συγκλονίσουν την κοινή γνώμη, τόσο την Λανκανή, όσο και την δυτική.

Πλοκή που ακούγεται φιλόδοξη, αλλά στα χέρια του ταλαντούχου Καρουνατίλακα πρώτης τάξεως υλικό για να δημιουργήσει ένα υπερβατικό μυθιστόρημα που κινείται σε πολλά επίπεδα. Με φόντο την απροσδιόριστης φύσης αλλά σαφώς επηρεασμένη από την παράδοση της νοτιοανατολικής ασίας μεταθανάτια ζωή, ξεδιπλώνεται η αναζήτηση απαντήσεων του πρωταγωνιστή δίνοντας μια νότα από αστυνομικό μυθιστόρημα στο βιβλίο. Πρόκειται όμως για κάτι πολύ μεγαλύτερο καθώς μέσα από στις σχεδόν 600 σελίδες του, ο συγγραφέας παρουσιάζει ωμή την φρικαλεότητα και τη βία του πολέμου, εκθέτει την πολιτική διαφθορά και καταπιάνεται με δύσκολα φιλοσοφικά και θρησκευτικά ερωτήματα.

Όλα αυτά, δίνονται κυρίως με μορφή διαλόγων, δικαιολογώντας το αρχικό όνομα του βιβλίου. Διάλογοι που γίνονται κυρίως με τυχαίους νεκρούς, γνωστούς και άγνωστους που θα παρουσιάσουν τις δικές τους αλήθειες, ενώ παράλληλα, το φάντασμα του Μααλί, στοιχειώνει τους ζωντανούς οικείους του και βλέπει τις αντιδράσεις τους και τις πράξεις τους, χωρίς δυστυχώς να παρέμβει. Νεκροί και ζωντανοί, οι δευτερεύοντες χαρακτήρες συνθέτουν ένα ιδιαίτερο κράμα. Η μητέρα του, ο εραστής του, η καλύτερη του φίλη, διεφθαρμένοι πολιτικοί, παραστρατιωτικοί, ξένοι που προσπαθουν να εκμεταλλευτούν το χάος, απλοί άνθρωποι και νεκροί επαναστάτες· ένα γαιτανάκι πολύχρωμων χαρακτήρων που προσθέτουν στην δύναμη του βιβλίου.

Η επιτροπή του Booker ήταν σωστή με Τα εφτά φεγγάρια του Μααλί Αλμέιντα. Πρόκειται για ένα πρωτότυπο, αριστοτεχνικά γραμμένο μυθιστόρημα, που δύσκολα τοποθετείται σε κάποια συμβατική κατηγορία και που σίγουρα θα ταξιδέψει τον άγνωστη στην Σρι Λάνκα και την σκοτεινή ιστορία της, ενώ ταυτόχρονα θέτει μερικές πολύ ενδιαφέρουσες ερωτήσεις, που χάρη στη δευτεροπρόσωπη αφήγηση του θα είναι σαν να απευθύνονται σε αυτόν.

Ένα εξαιρετικό, λογοτεχνικό βιβλίο.