Πας

Μια οικογενειακή κόντρα στο φόντο του βιαίου κόσμου της Κολομβίας και του εμφύλιου που πάει να αναζοπυρωθεί

Nov 15, 2023

Crime Noir Spanish Literature

Κολομβία, Νότια Αμερική - μια χώρα με σκοτεινό αποικιοκρατικό παρελθόν.

Η Φλόρα Ιμπάνιες επίσης γνώριζε την Ιστορία της χώρας της, των προγόνων της : μια γενοκτονία που λεγόταν πολιτισμός.
Αποβιβαζόμενοι στα ηπειρωτικά εδάφη αφού πρώτα αποίκισαν την Καραϊβικη, οι Ισπανοί κονκισταδόρες είχαν δώσει το όνομα του Χριστόφορου Κολόμβου σε αυτή την οργιώδη βλάστηση - Κολομβία - πριν την καταπατήσουν και σφάξουν τους αυτόχθονες. Όσοι επέζησαν από τις εσαγόμενες από την Ευρώπη επιδημίες χρησιμοποιήθηκαν σαν ζώα για μεταφορές, ψοφώντας σαν τις μύγες στα ορυχεία και στα χωράφια ενώ η Ιερά Εξέταση βασάνιζε τους αιρετικούς, τους κατηγορούμενους για μαγεία, τους αθώους, τις τρελές, τους γιούς τους. Χρειάστηκε η έκκληση του ιερέα του τάγματος των Δομινικανών Λας Κας προς τον Πάπα ώστε οι Ινδιάνοι να αποκτήσουν το καθεστώς του ανθρώπινου όντος, δηλαδή να προσηλυτιστούν κάποιες ψυχές και να μοιραστούν λίγα μπώλ με σούπα, γιατί ο Θεός είναι αγάπη.

Μια χώρα βουτηγμένη στο αίμα.

Η Ντιάνα Ντουσάν γνώριζε καλά την ιστορία της χώρας της. Αυτό εδώ την αρρώσταινε… Μέχρι την μπολιβαριανή επανάσταση, η οικονομία της ήταν αυτή μιας μικρής αγροτικής αποικίας που αποτελούνταν απ΄ τις πιο χαμηλές τάξεις κρεολών-μιγάδων, απελευθερωμένων σκλάβων, Ινδιάνων. Από τότε, αφού αποτίναξαν και το ζυγό της ισπανικής Βασιλείας, δύο ομάδες θα άρχιζαν τον αλληλοσπαραγμό: οι Φιλελεύθεροι, των οποίων η προοδευτική ιδεολογία μόλις που έκρυβε την πλεονεξία τους για το πως θα μεγαλώσουν όλο και περισσότερο τις χαιέντες τους και πως θα εξαφανίσουν τα κοινοτικά κτήματα, και οι Συντηρητικοί που, από φοβία προς τους Αφρικανούς και αυτόχθονες απογόνους, εποφθαλμιούν τα ίδια χωράφια με τη στήριξη της Εκκλησίας και συχνά του Στρατού.

Η Κολομβία κερδίζοντας την ανεξαρτησίας της πετά τα αποικιοκρατικά δεσμά και φορά αυτά της πολιτικής βιας και έντασης. Τόσο αυτής που έρχεται εκτός χώρας και φέρνει πραξικόπημα της μπανάνας, γεγονότα που γλαφυρά έχει απαθανατίσει ο μεγάλος Μάρκες, όσο και τις εσωτερικές συγκρούσεις λόγω πολιτικής ιδεολογίας, μετ τους συντηριτικούς να κοντράρονται με τους φιλελεύθερους και εσχάτος τους κόκκινους.

Αλληλοσπαραγμός και ανταγωνισμός που το 1950, μετά την δολοφονία του προοδευτικού προεδρικού υποψηφίου οδηγεί σε έναν εμφύλιο πόλεμο που χαρακτηρίστηκε από την ακραία βια και από δεκάδες χιλιάδες νεκρούς, ένας πόλεμος που βαφτίζεται με το ταιριαστό όνομα Λα Βιολένσια. Με τους Συντηριτικούς νικητές να εξαπολύουν ένα αιματηρό ανθρωποκυνηγητό ενάντια σε Φιλελεύθερους και Κομμουνιστές, ξεκινά μια εκδικητική αντεπανάσταση που οδηγεί σε έναν παρατεταμένο ανταρτοπόλεμο που θα κρατήσει 50 χρόνια. Η χώρα βυθίζεται σε παρατεταμένο χάος που θα κρατήσει μέχρι τις αρχές του 21ου αιώνα. Ένα χάος που στον κόρφο του εκτρέφει τα Καρτέλ ναρκωτικών, μια τρίτη δύναμη εκτός του πολιτικού πλαισίου που συνεισφέρει και μεγαλώνει εκθετικά την βαρβαρότητα που κυριαρχεί στην χώρα. Καλλιεργητές κόκας, Ντίλερς, Σικάριος, Κάπος· στην πατρίδα του Εσκομπάρ ένα ολόκληρο σύστημα που λειτουργεί στις παρυφές του νόμιμου καθεστώτος και συχνά συναλλάσσεται μαζί του παρασκηνιακά, καθώς ο μόνος πραγματικός θεός σε αυτό τον κόσμο της βίας είναι το χρήμα.

Αυτή την αιματοβαμμένη και σκοτεινή Κολομβία επιλέγει ο Καρίλ Φερέ ως σκηνικό του έσχατου βιβλίου της τριλογίας της Λατινικής Αμερικής (Μαπούτσε, Κόνδωρ), που φέρει τον ειρωνικό τίτλο Πας, που σημαίνει ειρήνη - κάτι που δεν μπορεί κανείς να συναντήσει εύκολα στην πολύπαθη χώρα. Ο ταλαντούχος συγγραφέας στήνει την ιστορία του γύρω από την οικογένειας των Μπαγκαδέρ, των οποίων ο μικρός εμφύλιος θυμίζει την σύγχρονη ιστορία της Κολομβίας.

Σαούλ Μπαγκαδέρ, ένας δεσποτικός πατέρας, με ισχυρή θέση στο κόμμα εξουσίας, σκιώδης υπουργός δικαιοσύνης και ιθύνον νους της επιχείρησης που οδήγησε τους αριστερούς αντάρτες της FARC σε συνθηκολόγηση και στην πολυπόθητη ειρήνη.

Ο πρώτος γιός, ο Λαουτάρο Μπαγκαδέρ, πάντα στην σκια του μικρότερου χαρισματικού αδερφού του, πάντα εκτελεστικό όργανο του πατέρα του, ένας πρώην αξιωματικός των ειδικών δυνάμεων, νυν αρχηγός του εγκληματολογικού της Μπογκοτά.

Και τέλος ο μικρότερος, ο Άνχελ, επισήμως αγνοούμενος μα στην πραγματικότητα ιδεολόγος αντάρτης των FARC που έχει καταθέσει τα όπλα και ζει πλέον υπό νέα ταυτότητα.

Και ενώ το πρώτο μέρος του δράματος έχει παιχτεί είκοσι χρόνια πριν, όταν η δεξιά πτέρυγα της οικογένειας Μπαγκαδέρ καθάρισε με τον FARC και ο Άνχελ κατέληξε στην φυλακή, η ξαφνική εμφάνιση πτωμάτων διαμελισμένων με τρόπο που θυμίζει τις εκτελέσεις που γινόταν κατά τη διάρκεια της Λα Βιολένσια, το αδιέξοδο των ερευνών στην πρωτεύουσα και η πολιτική πίεση για μια γρήγορη λύση στην υπόθεση που απειλεί να ξυπνήσει σκοτεινές μνήμες από το παρελθόν και να τορπιλίσει την προεκλογική καμπάνια του πολιτικού του προϊστάμενου, αναγκάζει τον Λαουτάρο Μπαγκαδέρ να αναζητήσει τον αδερφό του και να του ζητήσει, ή μάλλον να τον αναγκάσει να τον βοηθήσει αξιοποιώντας τις παλιές επαφές του από το αντάρτικο. Και όλα αυτά ενώ στο φόντο, ο πατέρας των δύο ανδρών, μηχανογραφή για το “καλό τους”.

Ο Καρίλ Φερέ, μας δίνει ίσως το κορυφαίο του μυθιστόρημα, κάνοντας αυτό που ξέρει καλύτερα, συνδυάζοντας το πολιτικό θρίλερ με την νουάρ αστυνομική παράδοση, την καταιγιστική δράση με την ωμή βία, σε συνταγή που δένει με την ρυθμική, συχνά λυρική γραφή του. Το Πας είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται απνευστί και φωτίζει την σκοτεινή ιστορία της βιας, την ιστορία της Κολομβίας όπου αριστεροί αντάρτες, δεξιοί παραστρατιωτικοί, ναρκέμποροι και Σικάριος της ζούγκλας, συναντώνται σε ένα θανάσιμο battle royal.

Το απόγειο της Τριλογίας της Λατινικής Αμερικής.

Από τις εκδόσεις Άγρα

Περί φυσικής της μελαγχολίας Chevreuse

Καρύλ Φερέ