Πάγος

Το Νορίλσκ είναι η βορειότερη πόλη, τόσο της Ρωσίας όσο και του κόσμου, καθώς βρίσκεται τριακόσια χιλιόμετρα βόρεια του Αρκτικού κύκλου. Αφιλόξενη λόγω της γεωγραφικής θέσης της που της χαρίζει δριμείς και μεγάλους σε διάρκεια χειμώνες, η πόλη διεκδικεί επίσης μια από τις κορυφαίες θέσεις στον κόσμο στο κομμάτι της ρύπανσης και της μόλυνσης, με το προσδόκιμο ζωής των κατοίκων της να είναι αισθητά μικρότερο από αυτό που συναντάμε στην υπόλοιπη Ρωσία. Και αυτό γιατί η πόλη είναι χτισμένη πάνω σε μερικά από τα πιό πλούσια κοιτάσματα νικελίου στον κόσμο, κάτι που εξηγεί και την ύπαρξη της σε μια τόσο αφιλόξενη τοποθεσίας, στα βάθη του βορρά της Σιβηρίας. Αποκομμένη από την ενδοχώρα, η οποία είναι προσβάσιμη μόνο με πλοίο η αεροπλάνο και την οποία οι ντόπιοι αποκαλούν “Ήπειρο” τονίζοντας το πόσο αποκλεισμένοι είναι, δεν είναι παράξενο ότι η ρίζες της πόλης βρίσκοται στο σοβιετικό παρελθόν της χώρας, όταν ιδρύθηκε με το όνομα Νόριλαγκ, ένα γκουλάγκ όπου η πρόγονοι των σημερινών κατοίκων μεταφέρθηκαν ως φυλακισμένοι.

Σήμερα, με τον κομμουνισμό να αποτελεί παρελθόν έχοντας παραχωρήσει την θέση του στην ιδιόμορφη, Ρωσική ολιγαρχική δημοκρατία και τον καπιταλισμό, η πόλη διατηρεί τα αρνητικά πρωτεία της και παραμένει τρομερά μολυσμένη, αντί για κομισάριους μια Πολυεθνική εκμεταλλεύεται τα ορυχεία της. Μπορεί πλέον να μην είναι γκουλάγκ, αλλά το καθεστώς της “κλειστής πόλης” κάνει την είσοδο για τους ξένους ιδιαίτερα δύσκολη ενώ το κόστος και η οικονομικές δυσκολίες κάνουν, για τους μόνιμους κατοίκους, την έξοδο σχεδόν αδύνατη.

Μέρος σκληρό και ωμό, θυμίζει δυστοπικό σκηνικό που θα μπορούσε να συναντήσει κανείς σε μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασία. Στα χέρια όμως του βιρτουόζου Καρίλ Φερέ, Γάλλου συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων που έχει δώσει δυνατά βιβλία όπως την τριλογία της Λατινικής Αμερικής (Μαπούτσε, Κόνδωρ, Πας), αποτελεί πρώτης τάξεως σκηνικό για να δημιουργήσει ένα κλειστοφοβικό, παγωμένο νουάρ, με οικολογικούς υποτόνους που θα μεταφέρει τον αναγνώστη στο ακραίο σκηνικό της Σιβηρίας.

Όταν μετά από μια αρκτική καταιγίδα καταρρέει η στέγη μιας από τις παλιές, σοβιετικές πολυκατοικίες, στα χαλάσματα της ανακαλύπτετε το πτώμα ενός δολοφονημένου Νένετς. Οι Νένετς είναι ιθαγενείς της βόρειας Σιβηρίας που ζουν εξολοκλήρου από την εκτροφή ταράνδων και σπάνια πλησιάζουν τους Ρώσους του Νορίλσκ, γεγονός που καθιστά την εύρεση του πτώματος ιδιαίτερα μυστηριώδη, ενώ οι χαμηλές θερμοκρασίες κάνουν τον προσδιορισμό του χρόνου του θανάτου αδύνατο. Η έρευνα λίγο απασχολεί τις αρχές, Την αναθέτουν στον Μπόρις Ιβάνοφ, ένα μεσήλικας, φλεγματικός πλην τίμιος αστυνομικός από το Ιρκούτσκ που εξαναγκάστηκε σε μετάθεση στο Νόριλσκ όταν τα έβαλε με τα λάθος άτομα, αναμένοντας ότι σύντομα θα οδηγηθεί σε αδιέξοδο και θα θαφτεί. Το νήμα της υπόθεσης είναι όμως μακρύ και καθώς ξετυλίγεται θα οδηγήσει τον μεσόκοπο αστυνομικό σε επικίνδυνα μονοπάτια όπου θα το φέρει αντιμέτωπο με τη διαφθορά που έχει διαβρώσει την τοπική εξουσία και συγκαλυμμένα οικονομικά εγκλήματα, πολύ μεγάλα για να τα σταματήσει ένας απλό αστυνομικός.

Συμπρωταγωνιστές του Μπόρις Ιβάνοφ στην επικίνδυνη αυτή έρευνα, είναι η μια παρέα νέων του Νόριλσκ. Ένα ποικίλο πανόραμα ατόμων στις πρώτες δεκαετίες της ζωής τους, που άλλοτε δουλεύοντας στα ορυχεία που ροκανίζουν την υγεία τους, όπως ο φωτογράφος Γkλεμπ και ο ποιητής Νικίτα, άλλοτε προσπαθώντας να αποδράσουν από την καθημερινότητα με όποιον τρόπο μπορούν, όπως η Ντάσα η φανατική ακροάτρια του Ντέιβιντ Μπόουι, ακόμη και ελπίζοντας να αλλάξουν τον γκρίζο κόσμο που τους περιβάλλει, όπως η οικολογική ακτιβίστρια Βαλλεντίνα, είναι νέοι που επιτρέπουν στον Φερέ, ο οποίος γνώρισε το Νόριλσκ από κοντά, να μας μεταφέρει στην σκοτεινή και παγωμένη αρκτική πόλη.

Ο συγγραφέας, στο πνεύμα τον προηγούμενων έργων του, μας δίνει ένα έντονα κοινωνικό αστυνομικό μυθιστόρημα, ένα “πολικό” νουάρ, που παρά την σκληρότητα και την ωμότητα του ή ίσως εξαιτίας αυτών, θα καταφέρει να κρατήσει τον αναγνώστη μαγνητισμένο στις σελίδες του, ενώ ταυτόχρονα θα του μεταφέρει το πλούσιο πολιτικοκοινωνικό υπόβαθρο του Νόριλσκ και του Σιβηρικού βορά της Ρωσίας.