Ο Μουσταφά πάει στον πόλεμο

Αποικιοκρατία, Δεύτερος Παγκόσμιος και Αλγερινή ανεξαρτησία, μέσα από την πορεία του Μουσταφά.

Feb 16, 2023
“Ο Γκιστάβ ανοιγόκλεισε τα μάτια του. Έβρεχε καταρρακτωδώς κι έσβηναν τα πάντα ολόγυρα. Ακόμα και η απέναντι πολυκατοικία, στη στενή οδό Μουφτάρ. Αριστερά του, η πρόσοψη του καφενείου, στο ισόγειο του ξενοδοχείου του, ανατιναγμένη. Η βροχή μαστίγωνε το πρόσωπο του, ορμητική, αθόρυβη. Δεν άκουγε τίποτα εκτός από ένα σφύριγμα που τρυπούσε το δεξί του τύμπανο…”
notion image
Βρισκόμαστε στο 1961 και η Γαλλία είναι αντιμέτωπη με βίαιες συγκρούσεις στο φόντο της αντιπαράθεσης που γεννά το ερώτημα της Αλγερινής Ανεξαρτησίας. Η έκρηξη στο “ Ξενοδοχείο της Ελπίδας”, αποτέλεσμα της εμπρηστικής επίθεσης από τα μέλη της παρακρατικής ακροδεξιάς οργάνωσης OAS, συγκλονίζει την κάπως παράμερη παριζιάνικη οδό Μουφτάρ και στέλνει τον ιδιοκτήτης της ημιαναίσθητο στο έδαφος. Καθώς ανακτά τις αισθήσεις του, ο παραζαλισμένος άντρας αραβική καταγωγής, που το όνομα του δεν είναι πραγματικά Γκιστάβ αλλά Μουσταφά, συναντά με το ερωτηματικό και οργισμένο βλέμμα του, έναν άντρα που στέκεται μέσα στην βροχή λίγα μέτρα παρακάτω, τον Αρμάν Ρουσέλ, αρχηγό του αστυνομικού τμήματος Αλγερινών υποθέσεων, παιδικό του φίλο που όμως η ζωή τους έχει οδηγήσει σε διαφορετικά μονοπάτια. Πως εφτάσαν εδώ, σε αντίθετες πλευρές οι δύο άντρες;
Το ερώτημα αυτό, έρχεται να απαντήσει η εξιστόρηση της διαδρομής του Μουσταφά Μπεν Χαμζά, μιας διαδρομής που τέμνεται με μερικά από τα σημαντικότερα γεγονότα της Γαλλικής ιστορίας του 20’ αιώνα. Γεννιέται και μεγαλώνει στην όαση του Φίγκιγκ, στο Μαρόκο, την εποχή που ολόκληρη η βορειοδυτική Αφρική ήταν μέρος της Γαλλικής αποικιοκρατικής αυτοκρατορίας. Χάρη στην φιλία του με τον Αρμάν, γιό του Γάλλου διοικητή, εκτίθεται στον μαγικό, τεράστιο, εκτός τον στενών πλαισίων της βερβέρικης όασης κόσμο, δημιουργώντας στον νεαρό άραβα την λαχτάρα του ταξιδιού, κάτι που τον οδηγεί σε σπουδές στην μητροπολιτική Γαλλία, το 1939.
Σπουδές που δεν ξεκινάν ποτέ, καθώς είναι παραμονές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, οπότε σύντομα καταλήγει επιστρατευμένος στο γαλλικό στρατο και σύντομα στις πρώτες γραμμές. Μετά την ήττα και άτακτη υποχώρηση του οποίου καταφεύγει στη Λονδίνο, εκπαιδεύεται από τα απομεινάρια των Γαλλικών μυστικών υπηρεσιών και επιστρέφει στην Γαλλία όπου εντάσσεται στα τοπικά δίκτυα αντίστασης ενάντια στους ναζί αλλά και το τοπική δοσιλογικό καθεστώς του Βισύ.
Μυστικές ταυτότητες, συνωμοτικότητα, παράνομες αποστολές, υποκλοπές πληροφοριών· η αντίσταση εφοδιάζει τον Μουσταφά (ή Γκιστάβ όπως γίνεται γνωστός στους παράνομους κύκλους) με εφόδια που θα του φανούν ιδιαίτερα χρήσιμα μια δεκαετία αργότερα όταν, ευτυχισμένος οικογενειάρχης και επιτυχημένος ιδιοκτήτης ξενοδοχείου στο Παρίσι πλέον, θα στρατευτεί στον αγώνα του αλγερινού Μετώπου Εθνικής Απελευθέρωσης. Ταυτόχρονα, στους αντίποδες της ζωής του Μουσταφά, αυτή του Αρμάν, ο οποίος ακολουθεί μια εντελώς διαφορετική πορεία, που θα τον φέρει σε, παραπάνω από μια περιπτώσεις, αντιμέτωπο με τον παιδικό του φίλου.
Ο Μουσταφά πάει στον πόλεμο, του David Hury, είναι ένα μεγάλο και φιλόδοξο μυθιστόρημα που μας αφηγείται, μια κατά βάση πραγματική ιστορία, που στον πυρήνα της βρίσκονται κρυμμένα, τα πάντα επίκαιρα ερωτήματα της ταυτοτητας και της καταγωγής. Παρότι ο αγγλοσαξονικός και ο ισπανικός κόσμος, είναι πιο γνωστοί για τις αποικιοκρατικές αυτοκρατορίες τους, η Γαλλική ήταν μεγάλος “παίκτης” στον τομέα αυτό και μάλιστα ακόμη και σήμερα διατηρεί μεγάλο μέρος των υπερπόντιων κτήσεων της. Η διετή έρευνα του συγγραφέα, ο οποίος εργάζεται ως δημοσιογράφος για το BBC, αντικατοπτρίζεται στο κείμενο και μέσα από τον τεράστιο όγκο πληροφοριών που μεταφέρονται στον αναγνώστη μέσω της ζωής του Μουσταφά, βοηθά να φωτιστούν, οι σκοτεινές γωνίες της Γαλλικής αποικιοκρατικής πολιτικής, η οποία επηρεάζει, άμεσα ή έμμεσα, εκατομμύρια ανθρώπους.
Από τις Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου