Νυχτωδία της Χιλής

…Θα γκρεμίσουν το σπίτι. Θα εξαφανίσουν το υπόγειο. Εδώ ένας υπάλληλος του Τζίμμυ σκότωσε τη Σεσίλια Σάντσες Πομπλέτε. Μερικές φορές εγώ έβλεπα τηλεόραση με τα παιδιά και κοβόταν το ρεύμα για λίγο. Δεν ακούγαμε κανένα ουρλιαχτό, μόνο το φως κοβόταν ξαφνικά και μετά ξαναρχόνταν. Θέλετε να δείτε το υπόγειο; Σηκώθηκα, έκανα μερικά βήματα στο σαλόνι όπου άλλοτε συναθροίζονταν οι συγγραφείς της πατρίδας μου, οι καλλιτέχνες, οι εργάτες της κουλτούρας και είπα όχι με το κεφάλι. Φεύγω, Μαρία, πρέπει να φύγω, της είπα. Εκείνη γέλασε με μια ασυγκράτητη δύναμη. Αλλά ίσως να ήταν μόνο η φαντασία μου. Όταν βγήκαμε στο κατώφλι ( άρχιζε να νυχτώνει σιγά σιγά ), μου έπιασε το χέρι, σαν ξαφνικά να φοβόταν να μείνει μόνη σ ’εκείνο το καταραμένο σπίτι. Έσφιξα το χέρι της και της πρότεινα να προσευχηθεί. Ένιωθα πολύ κουρασμένος και τα λόγια μου ειπώθηκαν χωρίς πεποίθηση. Δεν μπορώ να προσευχηθώ πια περισσότερο απ΄όσο ήδη προσευχομαι, μου απάντησε. Προσπαθήστε, Μαρία, προσπαθήστε, για χάρη των παιδιών σας. Εκείνη εισέπνευσε τον αέρα των περιχώρων του Σαντιάγο, εκείνο τον αέρα που ήταν η αληθινή ουσία του λυκόφωτος. Μετά κοίταξε ολόγυρα της, ήρεμη, γαλήνια, γενναία με τον τρόπο της, και είδε το σπίτι της, το κατώφλι της, το μέρος όπου παλιά στάθμεύαν τα αμάξια, το κόκκινο ποδήλατο, τα δέντρα, το μονοπάτι από χώμα, τα κάγκελα, τα κλειστά παράθυρα εκτός από εκείνο που εγώ είχα ανοίξει, τα άστρα που τρεμόσβηναν πέρα μακριά, και είπε ότι έτσι φτιαχνόταν η λογοτεχνία στην Χιλή. Εγώ έσκυψα το κεφάλι και έφυγα. Ενώ οδηγούσα, επιστρέφοντας στο Σαντιάγο, σκεφτόμουν τα λόγια της. Έτσι φτιάχνετε η λογοτεχνία στη Χιλή, αλλά όχι μόνο στη Χιλή, το ίδιο και στην Αργεντινή και στο Μεξικό, στη Γουατεμάλα και την Ουρουγουάη, την Ισπανία και τη Γαλλία και τη Γερμανία, και την πράσινη Αγγλία και τη χαρούμενη Ιταλία. Έτσι γίνεται η λογοτεχνία. Ή αυτό που εμείς, για να μην πέσουμε στα σκουπίδια, αποκαλούμε λογοτεχνία.