Μικρά πράγματα σαν κι αυτά

Ανθρώπινη καλοσύνη ενάντια κοινωνική υποκρισία με φόντο Χριστούγεννα στην Ιρλανδία

Κάποια βράδια, ξαπλωμένος δίπλα στην Αϊλίν, ο Φέρλονγκ σκεφτόταν ξανά και ξανά μικρά πράγματα σαν κι αυτά. Άλλες φορές, όταν μια κουραστική μέρα γεμάτη κουβάλημα είχε φτάσει στο τέλος της ή όταν ένα σκασμένο λάστιχο τον είχε αφήσει να περιμένει μούσκεμα στην άκρη του δρόμου, επέστρεφε στο σπίτι, έτρωγε ένα πιάτο φαΐ κι έπεφτε νωρίς για ύπνο, κι έπειτα ξυπνούσε μες στη νύχτα, νιώθοντας την Αϊλίν να κοιμάται βαριά πλάι του – και τότε έμενε ακίνητος, με το μυαλό του να κάνει κύκλους, ανήσυχος, μέχρι να αποφασίσει να κατέβει τελικά κάτω να βάλει να βράσει το νερό για το τσάι. Καθόταν στο παράθυρο με την κούπα στο χέρι, κοιτάζοντας τον δρόμο και το ποτάμι μέχρι εκεί που έφτανε το μάτι του, κι όλα τα μικροπράγματα που συνέβαιναν έξω: τα αδέσποτα σκυλιά που έψαχναν για αποφάγια στα σκουπίδια, τις σακούλες έξω από τα φαγάδικα και τους άδειους κάδους που τους παράσερνε η ορμή του ανέμου και η βροχή, τους τελευταίους θαμώνες που έφευγαν από την παμπ, τρεκλίζοντας στον δρόμο για το σπίτι. Κάποτε πήγαιναν σκουντουφλώντας, σφυρίζοντας κάποιον σκοπό στα χείλη. Άλλες φορές, ο Φέρλονγκ άκουγε ένα διαπεραστικό, δυνατό σφύριγμα και χαχανητά και ταραζόταν. Φανταζόταν τα κορίτσια του να μεγαλώνουν και να ωριμάζουν, να βγαίνουν έξω σε αυτόν τον κόσμο των αντρών. Είχε δει τα βλέμματα που έριχναν κάποιοι στα κορίτσια του. Πολύ συχνά ένιωθε ένα σφίξιμο, δεν ήξερε γιατί.
notion image
Δεκαετία του ‘80, μια μικρή πόλη στην Ιρλανδία, χειμώνας. Τα Χριστούγεννα πλησιάζουν ράθυμα. Ησυχία, οικογενειακή τάξη και ασφάλεια, καθολικισμός, τάξη και μια απέραντη σιωπή που βασιλεύει πάνω από τις σκεπές που αντικατοπτρίζουν το ατέλειωτο γκρίζο του ουρανού πριν την αυγή.
Ο Μπιλ Φέρλονγκ, ένας οικογενειάρχης, πατέρας πέντε κοριτσιών, ιδιοκτήτης μιας μικρής εταιρείας μεταφορών, έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο με το σκοτεινό και υποκριτικό πρόσωπο που κρύβεται πίσω από το καθωσπρέπει προσωπείο της κοινωνίας, όταν, μεταφέροντας ένα φορτίο καυσόξυλα στο τοπικό μοναστήρι της πόλης θα γίνει μάρτυρας μιας σκηνής που θα τον φέρει αντιμέτωπο με το προσωπικό του παρελθόν αλλά και με το δύσκολο δίλημμα, αυτό της δράσης μπροστά στην αδικία αγνοώντας τις σκληρές επιπτώσεις που μπορεί να έχει για τον ίδιο αυτή η αντίδραση.
Τα μικρά πράγματα σαν και αυτά είναι μια συγκινητική νουβέλα γραμμένη από την Ιρλανδή Κλερ Κίγκαν. Λιτή και με μετριμένη γλώσσα μεταφέρει τον αναγνώστη σε ένα σκηνικό που μοιάζει βγαλμένο από κάποιο χριστουγεννιάτικο διήγημα του Παπαδιαμάντη, στο οποίο κυριαρχεί η σιωπή και η παγωνία κάποιας χαμένης στον χρόνο παραμονής Χριστουγέννων, και τον φέρνει αντιμέτωπο με τον καλά κρυμμένο μικροαστικό καθοσπρεπισμό και με τον κατάπτυστο θεσμό των Πλυντηρίων της Μαγδαληνής που ήταν άσυλα, συνήθως υπό την αιγίδα και διοίκηση της καθολικής εκκλησίας, στα οποία επικρατούσαν συνθήκες φυλακών και στέγαζαν τις συχνά ανήλικες γυναίκες που είχαν κάνει παιδιά εκτός γάμου ή είχαν στην “σεξουαλική αμαρτία”. Το να τα βάλεις με θεσμούς σαν και αυτόν σημαίνει ότι τα βάζεις με την εκκλησία· πρακτικά με την ίδια την κοινωνία.
Η Κίγκαν καταφέρνει να θίξει ένα σημαντικό θέμα με πολύ λεπτό τρόπο και με τεράστια οικονομία στις λέξεις. Μεταφέρει με ακρίβεια εικόνες, συναισθήματα, και σκέψεις, αντιπαραθέτει το ζεστό χριστουγεννιάτικο σκηνικό με τον σκοτεινό και παγωμένο κόσμο που βρίσκεται κρυμμένος στις σκιές, και τελικά κάνει ένα statement κλείνοντας το βιβλίο με μια επιλογή που ταιριάζει απόλυτα με το πραγματικό πνεύμα των χριστουγέννων: τις μικρές καθημερινές πράξεις καλοσύνης.
Μια εξαιρετική μικρή νουβέλα.