Λυκοχαβιά

Εφτά διηγήματα με φόντο την Ήπειρο της δεκαετίας του ‘40

Mar 27, 2024

Ελληνική Λογοτεχνία

Να’ ταν όλα απλά, να τα χορεύαμε στα τρία
στο Πωγώνι με κλαρίνα ξεκινώντας για Αυστραλία.
Να’ ταν όλα γλυκά σαν την γιαγιά μου την Ναταλία.
Η Κόνιτσα έχει θάλασσα απ’ την Καππαδοκία.
Την έφερε ο παππούς μου κάπου στο 20κάτι.
Το νερό το πήρε ο άνεμος και ξέμεινε το άλατι.
Φίλε, τα χιόνια λιώσαν όπως λιώσαν και τα νιάτα.
Χιλιάδες χρόνια στα βουνά πάνε την στράτα – στράτα...
Και τραγουδάμε μέσα στα νεκροταφεία
τραγούδια σαρακατσάνικα για την Ελευθερία.
Να ακούνε οι νεκροί να γλεντάνε κι αυτοί μαζί μας.
Κάτω στα πέντα μάρμαρα αφήνουμε την φωνή μας.

Οι παραπάνω στίχοι, μέρος του τραγουδιού Μαριλένα των Taburo Bota, μιλάνε, μεταξύ άλλων, και για την Ήπειρο. Για την Ήπειρο του χθες: επαρχιακή, μεταπολεμική, φτωχική και ερημωμένη από τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, τον εμφύλιο και την βιομηχανική ανάπτυξη, με τον πληθυσμό να το σκάει προς τα αστικά κέντρα αλλά και προς το εξωτερικό για να γλιτώσει την ένδεια ή και μοίρες ακόμη χειρότερες, φυλλόντας όμως πάντα το νόστο για την πατρίδα τους κρυμμένο μέσα τους. Χωριά και ύπαιθρος που ερημώνουν, άνθρωποι σκληροί σαν τον τόπο τους που αντιμετωπίζουν σιωπηλά τα πάθη τους, πάντα στα πλαίσια των σκληρών κοινωνικών συμβάσεων της τότε εποχής.

Σε αυτή την μαραζωμένη και σκληρή Ήπειρο, μας μεταφέρει και ο Κώστας Μπαρμπάτης, με την συλλογή διηγημάτων του που φέρει τον τίτλο Λυκοχαβιά. Με χρονικό φόντο την ταραγμένη δεκαετία του ‘40 αλλά και τα μουντά μετεμφυλιακά χρόνια, και με επίκεντρο την απώλεια που βιώνουν οι πρωταγωνιστές των δραματικών και ενίοτε σκληρών ιστοριών, o συγγραφέας, στήνει ένα λογοτεχνικό σύμπαν που αντανακλά την δύσκολη ιστορική πραγματικότητα της εποχής με ιδιαίτερη επιτυχία και παρά το γεγονός ότι η Λυκοχαβιά είναι το πρώτο βιβλίο που εκδίδει.

Ένας μετανάστης που μετανιώνει για την επιλογή του να φύγει στα ξένα και ονειρεύεται να γυρίσει πίσω στον δύσκολο και άγονο τόπο του. Τα βάσανα της κόρης ενός δοσίλογου της κατοχής· έμεινε έγκυος εκτός γάμου και τι θα πει η κοινωνία; Η σχέση ανάμεσα σε ένα νεαρό, ορφανό βοσκό με ένα μικρό λύκο, και πως αυτή παίρνει βιαία τέλος. Η επιστροφή, ενός αξιωματικού και ενός στρατιώτη υπό την ευθύνη του από το μέτωπο που έχει μόλις καταρρεύσει. Μια γυναίκα, ψυχικά τραυματισμένη από τον εμφύλιο, ταΐζει τις αυταπάτες της περιμένοντας για χρόνια, μια μοιραία επιστροφή στο σταθμό των Κτελ στον Κηφισό. Ο Λώλος, ένας άκακος “τρελός” που η Γερμανική κατοχή θα τον τσακίσει.

Έξι σκληρά διηγήματα, γραμμένα με απλή, προσεγμένη γραφή που περιστασιακά στολίζεται με την ντοπιολαλιά της Ηπείρου. Ο Κώστας Μπαρμπάτσης, όπως και άλλοι συγγραφείς της γενιάς του, τολμάει να κοιτάξει προς τα πίσω και να αντικρίσει χωρίς συμβιβασμούς μια δύσκολη εποχή, να την ανασκευάσει και έντεχνα να την ξαναζωντανέψει, μέσα από τις ιστορίες του πολλά υποσχόμενου λογοτεχνικού του ντεμπούτου.

Κατάλογος Απολεσθέντων Αιματοβαμμένο έθνος

Κώστας Μπαρμπάτσης