Η χώρα του χιονιού

Ο έρωτας ενός αργόσχολου διανοούμενου με μια γκέισα στην ορεινή Ιαπωνία

Apr 17, 2024

Literary fiction Spanish Literature

– Ὁ γαλαξίας. Κοιτάξτε τί όμορφος εἶναι, ψιθύρισε ἡ Κόμακο.
Κοιτάζοντας πάντα πρὸς τὸν οὐρανό, ἄρχισε πάλι νὰ τρέχει.
Α, ναί, ὁ γαλαξίας. Μόλις σήκωσε πρὸς τὰ πάνω τὸ κεφάλι κι ὁ Σιμάμουρα ἦταν σὰν ξαφνικὰ τὸ σῶμα του νὰ ἀναλήφθηκε καὶ νὰ βρέθηκε νὰ ἐπιπλέει στὸν οὐρανό. Ένιωσε τὴ λάμψη τοῦ γαλαξία τόσο κοντὰ ποὺ ἦταν σὰν νὰ τὸν ρούφηξε μέσα της. Αὐτὸς ἦταν ἄραγε ὁ ὁλόφωτος ἀπέραντος γαλαξιακὸς οὐρανὸς ποὺ εἶχε δεῖ ὁ Μπασὸ πάνω ἀπὸ μία τρικυμισμένη θάλασσα σὲ ἕνα ἀπὸ τὰ ταξίδια του; Ὁ γαλαξίας εἶχε κατέβει ἀκριβῶς σ' ἐκεῖνο τὸ σημεῖο κάτω ἀπ' τὸν νυχτερινό οὐρανὸ γιὰ νὰ τυλίξει στὴ γυμνὴ ἀγκαλιά του τὴ γῆ. Ὑπῆρχε σὲ ὅλο αὐτὸ ἕνας τρομακτικὸς αἰσθησιασμός. Ὁ Σιμάμουρα ἔνιωσε πὼς ἡ δική του μικρή σκιά προβαλλόταν ἀπὸ τὴν ἐπιφάνεια τῆς γῆς ἐπάνω στὸ γαλαξία. Καθένα ἀπὸ τὰ ἀμέτρητα ἀστέρια ξεχώριζε μόνο του ἀλλὰ σὲ διάφορα σημεῖα ἀκόμα καὶ τὰ μόρια τῆς ἀσημόσκονης τῶν φωτεινῶν νεφελωμάτων ἀναδύονταν μέσα σὲ τέλεια εὐ κρίνεια. Ἡ ἀπύθμενη φωτεινή θάλασσα τοῦ γαλαξία κατάπινε μέσα της τὸ βλέμμα του.
– Ἔεε! Περίμενε!
Ὁ Σιμάμουρα φώναξε τὴν Κόμακο.
– Ἄντε. Ἐλᾶτε!
Ἡ Κόμακο ἔτρεχε πρὸς τὸ σκοτεινό βουνό πίσω ἀπ' τὸ ὁποῖο καμπύλωνε ὁ γαλαξίας.

Η Ιαπωνία, η μακρινή ασιατική χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου, ήταν ανέκαθεν για το δυτικό φαντασιακό, ένα εξωτικό μέρος καλυμμένο και κρυμμένο χάρη σ‘ ένα πυκνό πέπλο πολιτισμικής διαφορετικότητας. Ακόμη και σήμερα, την εποχή του διαδικτύου, των ταινιών και των manga, που εξωραΐζουν με επιτυχημένο τρόπο την εικονα της, τα ήθη και τα έθιμα, η Ιαπωνική κουλτούρα, παρά την εξέλιξη και την εκδυτικοποίηση τους στα πλαίσια του παγκοσμιοποιημένου 20ου και πλέον 21ου αιώνα, συνεχίζει να είναι συχνά δυσνόητη για τη δύση. Δυσνόητη μα απροσδόκητα ελκυστική, με την εικόνα που κυριαρχεί να είναι αυτή μια Ιαπωνίας όπου το μοντέρνο στοιχείο συγχωνεύεται με το παραδοσιακό με ιδιαίτερη αρμονία· σιντοϊστικοί ναοί δίπλα σε ουρανοξύστες, τεχνολογίες αιχμής στα χέρια ανθρώπων ντυμένων με παραδοσιακές φορεσιές, φιούζιον κουζίνα που σερβίρει ράμεν πίτσα, τρένα που διασχίζουν τη καταπράσινη επαρχία που ακόμη ίσως είναι γεμάτη από κρυμένα γιοκάι.

Σε μια τέτοια επαρχία, όπου η νεωτερικότητα σμίγει με την παράδοση, και λίγες δεκαετίες πίσω στο παρελθόν, στην εποχή του Ιαπωνικού μιλιταρισμού κατά τις δεκαετίες του 30΄ και του 40’, μας μεταφέρει με δεξιοτεχνία ο νομπελίστας συγγραφέας Γιασουνάρι Καουαμπάτα, με το μυθιστόρημα του Η χώρα του χιονιού, που επανεκδίδεται στην χώρα μας από τις εκδόσεις Άγρα. Μας ταξιδεύει στην Ιαπωνία των βουνών, έναν κόσμο που βρίσκεται σε αντιδιαστολή της Ιαπωνίας του Τόκιο. Παρόλο που ποτέ δεν ονοματίζεται, η Χώρα του Χιονιού που αναφέρεται στον τίτλο του μυθιστορήματος, είναι η ορεινή περιοχή της επαρχία Νίιγκατα, και συγκεκριμένα η μικρή λουτρόπολη Γιουζά

ουα, θέρετρο ιδιαίτερα δημοφιλές κατά τους χειμερινούς μήνες, καθώς η Νίιγκατα, που βρίσκεται στο βορειοδυτικό κομμάτι της χώρας, επηρεασμένη από ψυχρούς ανέμους που εισβάλλουν από την Σιβηρία, δίνει ιδιαίτερα σκληρούς χειμώνες που χαρακτηρίζονται από έντονες χιονοπτώσεις.

Σε αυτή την “άλλη όψη” της Ιαπωνίας, ο Καουαμπάτα διηγείται το ειδύλλιο μεταξύ του Σιμάμουρα, ενός αργόσχολου διανοούμενου αστού του Τόκιο, και της Κόμακο, μιας νεαρής γκέισα των βουνών. Ένα ειδύλλιο χλιαρό, που μετριέται με τις επισκέψεις του παντρεμένου Σιμάμουρα στην ανώνυμη πόλη των βουνών ώστε να συναντήσει την Κόμακο, επισκέψεις σποραδικές και σε διάστημα χρόνων, που μας επιτρέπουν να δούμε τη χώρα του χιονιού σε διαφορετικές εποχές του χρόνου. Ένα ειδύλλιο που είναι κυρίως η αφορμή, καθώς ο Καουαμπάτα δεν αφηγειται απλά μια ερωτική ιστορία, αλλά την εκμεταλλεύεται για να χτίσει γύρω της εικόνες και να απαθανατίσει στιγμές· το τρένο που διασχίζει την χιονισμένη νύχτα, ο άγριος κόσμος των βουνών, μια γυναίκα και ένας άντρας που συζητάνε κάτω από ένα φουτόν, οι Σφένδαμοι που το φθινόπωρο ντύνουν τα βουνά στο χρώμα της σκουριάς, ο γαλαξίας που λαμποκοπά πάνω από μια φωτιά που καταβροχθίζει ένα παλιό υφαντήριο. Ένα κόσμος αντιθέσεων, ένας έρωτας μεταξύ της γεμάτης πάθος Κόμακο και του ψυχρού και αποστασιοποιημένου Σιμάμουρα.

Η μαγεία της γραφής του Ιάπωνα νομπελίστα κρύβεται στις στιγμές, στα μικρά αποσπασματικά συμβάντα που φέρουν κάτι από την έννοια του ζεν και αυτή της κενότητας, στοιχεία που ίσως αποκαλύπτονται πιο εύκολα στους Ιάπωνες αναγνώστες, που εύκολα θα αναγνωρίσουν στην δομή του έργου κάτι από την απλότητα των ποιημάτων χαϊκού. Χαρακτηριστικά που κάνουν τον άθλο της μετάφρασης ακόμη σπουδαιότερο, την οποία υπογράφει και συμπληρώνει με ένα χορταστικό επίμετρο ο Παναγιώτης Ευαγγελίδης, στο οποίο παραθέτει μια πλούσια ανάλυση για τον Καουαμπάτα και την Χώρα του Χιονιού.

Ένα βιβλίο που έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα σημαντικότερα του συγγραφέα γενικά αλλά και της Ιαπωνικής λογοτεχνίας ειδικά. Και όχι άδικα, καθώς ο Καουαμπάτα καταφέρνει να χτίσει στιγμές και να δημιουργήσει εικόνες με εξαιρετική μαεστρία, ζωντανεύοντας μια Ιαπωνία του χθες για τον αναγνώστη.

Η κριτική των όπλων Οι δρόμοι του δολοφόνου

Γιασουνάρι Καουαμπάτα