Γκαλίντεθ το ανώφελο πρόσωπο του θανάτου

Η έρευνα σχετικά με την εξαφάνιση του Βάσκου ακτιβιστή Χέσους ντε Γκαλίντεθ

Χέσους ντε Γκαλίντεθ Σουάρεθ. Βάσκος νομικός και συγγραφέας, γεννημένος στη Μαδρίτη το 1915. Η μητέρα του πέθανε σε νεαρή ηλικία και εκείνος μεγάλωσε με τον πατέρα του που ήταν γιατρός. Ο Χέσους ντες Γκαλίντεθ φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Κομπλουτένσε της Μαδρίτης και χρημάτισε βοηθός το Σάντσεθ Ραμάν, καθηγητή της έδρας Πολιτικού Δικαίου, που είχε για βοηθούς καθηγητές έναν μελλοντικό υπουργό του Φράνκο, αλλά και νομικούς αφοσιωμένους στη Δημοκρατία. Την περίοδο κατά της οποία ζούσε στη Μαδρίτη, ο Γκαλίντεθ υπήρξε ενεργό μέλος της πανεπιστημιακής νεολαίας του Βασκικού Εθνικιστικού Κόμματος, ενώ όταν ξέσπασε ο πόλεμος υπήρξε ένας από τους βοηθούς του Μανουέλ ντε Ιρούχο, υπουργού δικαιοσύνης, επίσης Βάσκου. Από τη θέση αυτή, αφιέρωσε τις προσπάθειες τους στη σωτηρία αμάχων, ακόμη και καλογραιών, που  καταδίωκαν οι άτακτοι, και η αφοσίωση του στη Δημοκρατία συμβάδιζε με μια σταθερή αφοσίωση στη Χώρα των Βάσκων, οι ελευθερίες της οποίας απειλούνταν από τον φρανκισμό. Μετά τη λήξη του πολέμου κατέφυγε στη Γαλλία κι από κει πέρασε στη Δομινικανή Δημοκρατία, όπου εξάσκησε το επάγγελμα του καθηγητή του δικαίου και του εργατολόγου. Το 1946 εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη, όπου ανέπτυξε σημαντική δράση σαν οργανωτής αντιφρανκικών ομάδων, κι έφτασε μάλιστα να γίνει εκπρόσωπος του Βασκικού Εθνικιστικού Κόμματος στον ΟΗΕ και στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Παράλληλα συνέγραψε τη διατριβή του με θέμα τον Τρουχίγιο, τον Δομινικανό δικτάτορα, την οποία και παρουσίασε στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια τον Φεβρουάριο του 1956, παρά τις πιέσεις που είχαν ασκήσει ο ίδιο ο Τρουχίγιο και τα μέλη του δομινικανού λόμπι στις Ηνωμένες Πολιτείες για να μην την παρουσιάσει. Λίγες μέρες αργότερα, στις 16 Μαρτίου 1956, απήχθη και έκτοτε αγνοείται η τύχη του.
notion image
Ο Χέσους ντε Γκαλίντεθ, πρόσωπο υπαρκτό, ήταν χαρακτήρας αρκετά πολυπλοκοτερος από τι αποκαλύπτει το παραπάνω, μάλλον φτωχό, βιογραφικό του. Κατά την παραμονή του στις ΗΠΑ υπήρξε πληροφοριοδότης τόσο της CIA όσο και του FBI, γεγονός που δημιούργησε και στον ίδιο μια κάποια έκπληξη όταν, καταμεσής της πολύβουης 5ης Λεωφόρου της Νέας Υόρκης τον απήγαγαν δομινικανοί πράκτορες για την προσβολή προς τον “Ηγέτη” Τρουχίγιο, αρχηγού μιας απο τις πιο σκληρές δικτατορίες της Καραϊβικής και για τον οποίο μπορεί κανείς να βρει πληθώρα πληροφοριών στο εξαιρετικό Η γιορτή του τράγου, του Μάριο Βάργκας Γιόσα. Ο Βάσκος εξόριστος, μετά την απαγωγή του, οδηγείται στην Δομινικανή Δημοκρατία όπου βασανίζεται και εκτελείται ενώ το πτώμα του εξαφανίζεται.
,Η αλυσιδωτές αντιδράσεις και οι φόνοι που θα ακολουθήσουν στην προσπάθεια συγκάλυψης της δολοφονίας του, θα οδηγήσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες, στενούς υποστηρικτές του καθεστώτος (όπως τυχαίως και της πλειοψηφίας των αυταρχικών καθεστώτων στην Λατινική Αμερική κατά τον 20ο αιώνα) να καταδικάσουν το καθεστώς Τρουχίγιο, αλλά επισήμως η τύχη του Γκαλίντεθ ή “υπόθεση Ρόχας” όπως αναφέρετε μεταξύ των υπηρεσιών πληροφοριών, παραμένει άγνωστη.
Τριάντα χρόνια αργότερα, η Αμερικανίδα φοιτήτρια Μίριελ Κόλμπερτ που εκπονεί μια διατριβή με θέμα την “Ηθική της Αντίστασης”, εστιάζει στο πρόσωπο του Βάσκου πολιτικού ακτιβιστή και προσπαθεί να ενώσει τα κομμάτια του πάζλ της εξαφάνισης του ταξιδεύοντας στην μεταφραγκική Ισπανία και στην Δομινικανή Δημοκρατία. Όμως παρά τα χρόνια που έχουν περάσει, η αποκάλυψη της αλήθειας δε συμφέρει κανέναν, ούτε τις ΗΠΑ αλλά ούτε και την Δομινικανή Δημοκρατία που έχει αφήσει το καθεστώς Τρουχίγιο πίσω της, και σύντομα η φοιτήτρια θα βρει μπροστά της τους ίδιους εκείνους ανθρώπους που ευθύνονται για το θάνατο του Γκαλίντεθ.
Ο Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν, ένας από τους σημαντικότερους Ισπανούς συγγραφείς και δημιουργός του Πέπε Καρβάλιο, του πρωταγωνιστή της μακροβιότερης αστυνομικής σειράς στην Ισπανίας, στο βιβλίο του “Γκαλίντεθ - το ανώφελο πρόσωπο του θανάτου”, μπλέκει την ιστορική αφήγηση και την δημοσιογραφική έρευνα με την μυθοπλασία ώστε να μας δώσει ένα σκοτεινό πολιτικό θρίλερ, βασισμένο στην πραγματική ιστορία της εξαφάνισης του Χέσους ντε Γκαλίντεθ. Ο αγαπημένος καταλανός συγγραφέας, πλατειάζει δημιουργικά, παίζοντας αριστοτεχνικά με διαφορετικά στυλ αφήγησης και γραφής που θα δημιουργήσουν στον αναγνώστη εμβληματικές, γεμάτες ένταση εικόνες, που θα τον ταξιδέψουν από τη βροχερή Νέα Αγγλία στην χώρα των Βάσκων και από το πολύχρωμο Μαϊάμι στην Δομινικανή δημοκρατία.
Ο Μονταλμπάν, ανήκει σε εκείνη την σχολή συγγραφέων αστυνομικών μυθιστορημάτων, που σε αντιδιαστολή με το κλασσικό αγγλοσαξονικό whodunit ή το ψυχολογικό νορβηγικό αστυνομικο μυθιστόρημα, πολιτικοποιεί έντονα τα βιβλία της. Στις σελίδες του Γκαλίντεθ - το ανώφελο πρόσωπο του θανάτου, οι οποίες βρίθουν αναφορών στην φραγκική εποχή, στην κατάσταση της Χώρας των Βάσκων, στην δικτατορία/τρομοκρατία του Τρουχίγιο και στο ρόλο των ΗΠΑ στην αποσταθεροποίηση της Λατινικής Αμερικής, κυριαρχεί το ερώτημα της πολιτικής βίας, και πιο συγκεκριμένα της “νόμιμης” κρατικής βίας που εκφράζεται και δικαιολογείται καλύτερα από τον Ρόμπερτ Ρόμπαρντς, έναν πράκτορα πληροφοριών με απωθημένο την φιλοσοφία.
Τι πάει να πει, λοιπόν, “θεολογία της βεβαιότητας”; Τίποτα. Ένα ελεύθερο Κράτος χρειάζεται κάποιες εγγυήσεις μπροστά στην απεριόριστη ελευθερία των πολιτών, και μια απ’ αυτές τις εγγυήσεις είναι η πληροφορία, η γνώση του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιούν οι πολίτες αυτή την ελευθερία. Χάρη στην πληροφορία μπορεί να ανιχνευθεί η στιγμή κατά την οποία η ελευθερία αυτή στρέφεται  ενάντια στο Κράτος, δηλαδή στο κοινό καλό.
Ένα λογοτεχνικό πολιτικό θρίλερ, γραμμένο με το χαρακτηριστικό στυλ του αείμνηστου Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν.