Αμηχανία

Ένας πατέρα και η προσπάθεια να μεγαλώσει τον ιδιαίτερο γιό του στον σκληρό σύγχρονο κόσμο

Ἡ χώρα ἦταν σὲ ἐκρηκτική κατάσταση ὅταν φύγαμε, καὶ οἱ ἀρκετὲς μέρες κακῆς σύνδεσης μοῦ εἶχαν δημιουργήσει ἀνησυχία γιὰ τὸ τί θὰ βρίσκαμε ὅταν θὰ ἐπιστρέφαμε. Περίμενα ὥσπου νὰ βγοῦμε ἀπὸ τὸ Τενεσὶ πρὶν βάλω τὶς εἰδήσεις στὸ ραδιόφωνο. Μετὰ ἀπὸ μόλις δύο τίτλους, τὸ μετάνιωσα. Οἱ ἄνεμοι τοῦ τυφώνα Τρέντ, ποὺ ἔφταναν τὰ ἑκατὸν ἑξήντα χιλιόμετρα τὴν ὥρα, ἐπέστρεψαν ἕνα μεγάλο κομμάτι τοῦ Σάουθ Φόρκ τοῦ Λόνγκ Ἄιλαντ στὴ θάλασσα. Οἱ στόλοι τῶν ΗΠΑ καὶ τῆς Κίνας ἔπαιζαν πυρηνικὸ κυνηγητὸ γύρω ἀπὸ τὴ νῆσο Χαϊνάν. Ἕνα κρουαζιερόπλοιο μὲ δεκαοκτώ καταστρώματα, καὶ μὲ τὸ ὄνομα Καλλονὴ τῶν θαλασσῶν, ἀνατινάχτηκε ἔξω ἀπὸ τὴ Σεντ Τζόνς, στὴν Ἀντίγκουα, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ σκοτωθοῦν δεκάδες ἐπιβάτες καὶ νὰ τραυ- ματιστοῦν ἑκατοντάδες. Τὴν εὐθύνη τὴν ἀνέλαβαν διάφορες ὀργανώσεις. Στὴ Φιλαδέλφεια, μετὰ ἀπὸ ἔντονες ἀντιπαραθέσεις στὰ κοινωνικά δίκτυα, μέλη τῆς παραστρατιωτικῆς ὀργάνωσης Ἀληθινὴ Ἀμερικὴ ἐπιτέθηκαν σὲ μιὰ διαδήλωση ἀκτιβιστῶν, καὶ σκοτώθηκαν τρεῖς ἄνθρωποι.
notion image
Αν οι παραπάνω ειδήσεις σας φαίνονται αληθοφανείς, δεν κάνετε λάθος· μπορεί κανείς να συναντήσει παρόμοιες αναφορές, σε ειδησεογραφικά site, σε δελτία ειδήσεων, και σε άλλα κανάλια πληροφοριών, ειδήσεις που πέρα από την αυτοαναφορικότητα των γεγονότων που περιγράφουν, συνδυαστικά έρχονται να υπερτονίσουν ότι ο κόσμος είναι ένα σκληρό και δύσκολο μέρος. Ένα μέρος που παρά θαύματα με τα οποία είναι γεμάτο, η ανθρωπότητα καταφέρνει να το ασχημαίνει: περιβαλλοντική κρίση και μαζική εξαφάνιση των ειδών στην ανθρωπόκαινο, καταστροφές και θάνατοι, καπιταλισμός, ακραία φτώχεια και ανισότητες. Ίσως έναν κακό μέρος, ειδικά αν κάποιος βλέπει το ποτήρι μισοάδειο ή διακρίνεται από ιδιαίτερα ευαίσθητη προοπτική  όλα είναι θέμα προοπτικής στην τελική.
Οι παραπάνω ειδήσεις, θα μπορούσαν, αλλά δεν είναι αληθινές. Είναι μέρος της πραγματικότητας του βιβλίου Αμηχανία, του Ρίτσαρντ Πάουερς, μιας πραγματικότητας πολύ κοντά στην δική μας, με πολύ μικρές σημειολογικές διαφορές όπως αυτη μιας δεύτερης θητείας Τραμπ στην προεδρία των Η.Π.Α., και με υπερτονισμένα τα κακώς κείμενα και ειδικά αυτό της κλιματικής αλλαγής και της καταστροφής του περιβάλλοντος. Ένας κόσμος εξίσου σκληρός με τον δικός μας, εξίσου θαυμαστός στα μικρά και μεγάλα θαύματα που κρύβονται εκεί έξω, εξίσου δύσκολος για όλους που γεννήθηκαν δίχως προνόμια ή που χαρακτηρίζονται από μεγάλη ενσυναίσθηση. Και ακόμη δυσκολότερος για αυτούς που παίζουν το παιχνίδι “στημένο”, άτομα όπως ο μικρός εννιάχρονος Ρόμπιν και ο πατέρας του ο Θίο, οι δύο ήρωες της Αμηχανίας.
“Ποτέ δεν πίστεψα τὶς διαγνώσεις τῶν γιατρῶν γιὰ τὸν γιό μου. Ὅταν μιὰ πάθηση ἀποκτᾶ τρία διαφορετικὰ ὀνόματα μέσα σὲ ἰσάριθμες δεκαετίες, ὅταν ἀπαιτεῖ δύο υποκατηγορίες προκειμένου νὰ ἐξηγηθοῦν συμπτώματα ἐντελῶς ἀντίθετα μεταξύ τους, ὅταν ἀπὸ ἀνύπαρκτη καταλήγει μέσα σὲ μιὰ μόλις γενιὰ νὰ εἶναι ἡ πιὸ διαδεδομένη παιδική διαταραχὴ σὲ ὁλόκληρη τὴ χώρα, τότε κάτι δὲν πάει καλά.”
[…]
“Οἱ εἰκασίες ἦταν ἄφθονες καὶ συμπεριλάμβαναν σύνδρομα ποὺ σχετίζονταν μὲ τὰ δισεκατομμύρια κιλὰ τοξίνες μὲ τὶς ὁποῖες ψεκαζόταν κάθε χρόνο ἡ ἁλυσίδα προμήθειας τροφίμων τῆς χώρας. Ὁ δεύτερος παιδίατρός του ἤθελε ὁπωσδήποτε νὰ ἐντάξει τὸν Ρόμπιν «στὸ φάσμα». Μοῦ ἦρθε νὰ τοῦ πῶ ὅτι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι πάνω σὲ αὐτὸν ἐδῶ τὸν τυχαῖο μικρὸ πλανήτη ἦταν στὸ φάσμα. Αὐτὸ σήμαινε ἡ λέξη «φάσμα». Μοῦ ἦρθε νὰ τοῦ πῶ ὅτι ἡ ἴδια ἡ ζωὴ ἦταν μιὰ διαταραχή φάσματος, ὅπου καθένας ἀπὸ μᾶς δονοῦνταν σὲ μιὰ μοναδικὴ συχνότητα μέσα σὲ ἕνα συνεχές οὐράνιο τόξο. Καὶ μετά, μοῦ ἦρθε νὰ τὸν χτυπήσω. Φαντάζομαι πὼς θὰ ὑπάρχει κάποια ὀνομασία καὶ γι' αὐτό.”
Ο Θίοντορ Μπερν, είναι ένας αστροβιολόγος και δουλειά του είναι να φτιάχνει μοντέλα που προσομοιώνουν τα στοιχεία βιωσιμότητας της γης κόντρα σε άντοιστιχα δεδομένα άλλων πλανητών για να “μαντέψει” αν υπάρχουν πιθανότητες αυτοί να διαθέτουν ζωή. Παράλληλα μεγαλώνει ως μονογονέας τον μικρό Ρόμπιν, ένα παιδί που πέρα από την  ιδιαίτερη κατάσταση του διακρίνεται επιπλέον από μια αυξημένη ευαισθησία προς τα οικολογικά θέματα, κάτι που κληρονόμησε από την πεθαμένη μητέρα του την Αλίσια, που ήταν διάσημη και δραστήρια ακτιβίστρια.
Βαθιά αφοσιωμένος στον γιο του, ο Θίοντορ έχει την ανατροφή του ως πρώτη προτεραιότητα του. Κάνουν εκδρομές στην φύση, μαθαίνουν και εκπαιδεύονται μαζί, ταξιδεύουν νοητά μέσα από ιστορίες, σε εξωγήινους πλανήτες που σκαρώνει ο Θίο μπλέκοντας στοιχεία που “κλέβει” από το επάγγελμα του αλλά και από κάποια που δανείζεται από μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας, συμμετέχουν σε διαμαρτυρίες για το περιβάλλον, αντιμετωπίζουν τις ιδιαίτερες περιστάσεις που φέρνει στην επιφάνεια η κατάσταση του Ρόμπιν, τα περιστασιακά ξεσπάσματα του, τις “ιδιοτροπίες”, αλλά και την δύσκολη αντιμετώπιση που έχει συχνά από την κοινωνία ο μικρός.
Όμως, και ενώ η χώρα που βρίσκεται σε τροχιά εκλογών βυθίζεται στην αντίδραση και στην πόλωση, ένα περιστατικό κάνει το σχολείο που φοιτά ο μικρός να δώσει ένα τελεσίγραφο στον Θίοντορ, απαντώντας δραστικοτερη και ιδανικά φαρμακευτική αντιμετώπιση της κατάστασης του Ρόμπιν. Ο πατέρας Μπερν για να βοηθήσει τον γιό του, καταφεύγει σε μια πολλά υποσχόμενη πειραματική μέθοδο, φαίροντας και τους δύο αντιμέτωπους με πρωτόγνωρες καταστάσεις που θα αλλάξουν τις ζωές τους.
Ο πολυγραφότατος και τιμημένος με Pulitzer Ρίτσαρντ Πάουερς, προσπαθεί να κάνει πολλά πράγματα με την Αμηχανία, και τα καταφέρνει. Μας μιλάει για την διαφορετικότητα, για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στην σημερινή κοινωνία οι οικογένειες και τα άτομα που βρίσκονται στο φάσμα, φτιάχνοντας ένα γλυκόπικρο slice of life που γύρω από την ζωή των Μπερνς, ένα διαλεκτικό αφήγημα που, από τις σκηνές στην κατασκήνωση στα απαλάχια, μέχρι και τα καθημερινά, “πεζά” ξεσπάσματα του μικρού Ρόμπιν υπόσχεται να συγκινήσει τον αναγνώστη. Παράλληλα κλείνει το μάτι στην σύγχρονη πολιτική σκηνή και υπερτονιζει την περιβαλλοντική καταστροφή που εκτελείται αυτή την στιγμή εκεί έξω, βάλλεται κατά του αντιεπιστημονικού σκοταδισμού που χάρη στο διαδίκτυο έχει αποκτήσει κοινό και ορατότητα, ενώ προειδοποιεί για τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να κρύβει η τεχνολογία και οι μαγικές λύσεις του αύριο.
Ο Πάουερς κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα, δημιουργεί ένα καλοστημένο και καλογραμμένο μυθιστόρημα όπου μπλέκει την μυθοπλασία με την επιστήμη, την Αμηχανία, ένα βιβλίο που θα μεταφέρει τον αναγνώστη από την μελαγχολία, στην εφορία και πάλι πίσω, ένα μυθιστόρημα που σίγουρα θα συγκινήσει, και ειδικά όσους είναι γονείς, και ιδανικά θα ευαισθητοποιήσει και θα διαμορφώσει οικολογικές συνειδήσεις, προτού να είναι αργά.