Αιματοβαμμένος Μεσημβρινός

Ένα μνημείο στην αλόγιστη βία, ένα από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα του 20ου αιώνα

Περιπλανιοῦνταν κοντὰ στὰ σύνορα γιὰ βδομάδες, ψάχνοντας ἴχνη τῶν Ἀπάτσι. Ἁπλωμένοι σ᾽ ἐκείνη τὴν πεδιάδα, κινοῦνταν σὲ μόνιμη ἀποκοπή, ἐπιφορτισμένοι μὲ τὸ καθῆκον νὰ διαμοιράζουν τὸν κόσμο ποὺ ἔβρισκαν μπροστά τους καὶ ν᾿ ἀφήνουν ἐξίσου ὅ,τι ὑπῆρξε καὶ ὅ,τι δὲν θὰ ὑπῆρχε ποτὲ ἀφανισμένα στὸ ἔδαφος πίσω τους. Καβαλάρηδες-φαντάσματα, χλομοὶ ἀπὸ τὴ σκόνη, ἀνώνυμοι μέσα στὴν παλλόμενη ζέστη. Πάνω ἀπ᾿ ὅλα τὰ ἄλλα ἔμοιαζαν τυχάρπαστοι, πρωτόγονοι, προσωρινοί, ἐντελῶς χαοτικοί. Σὰν ὄντα βγαλμένα ἀπὸ τοὺς βράχους καὶ ξαμολημένα, ἀκατονόμαστα κι ἀξεχώριστα ἀπὸ τὶς σκιές τους γιὰ νὰ περιπλανηθοῦν λυσσασμένα, καταδικασμένα καὶ βουβὰ σὰν Γοργόνες ποὺ περιφέρονταν ἀργὰ στὶς τραχιὲς ἐρημιὲς τῆς Παγγαίας, μιὰ ἐποχὴ πρὶν ὑπάρξει ἡ ὀνοματολογία, ὅταν τὸ καθένα ἦταν τὰ πάντα.
[…]
Μπῆκαν στὴν πόλη καταβεβλημένοι καὶ βρομεροί, ζέχνοντας ἀπ᾿ τὸ αἷμα ἀθώων κατοίκων ποὺ εἶχαν συμφωνήσει νὰ προστατεύουν. Τὰ σκὰλπ τῶν σκοτωμένων χωρικῶν κρεμάστηκαν ἀπὸ τὰ παράθυρα τοῦ σπιτιοῦ τοῦ κυβερνήτη, τὰ μέλη τῆς ὁμάδας πληρώθηκαν ἀπὸ τὸ σχεδὸν ἄδειο ταμεῖο, ἡ ὁμάδα διαλύθηκε καὶ ἡ ἐπικήρυξη τῶν σκὰλπ ἀνακλήθηκε. Μιὰ βδομάδα μετὰ τὴν ἀναχώρησή τους ἀπὸ τὴν πόλη, ὁ Γκλάντον θὰ ἐπικηρυσσόταν γιὰ ὀχτὼ χιλιάδες πέσος. Ἔφυγαν παίρνοντας τὸ δρόμο πρὸς τὰ βόρεια, ὅπως θὰ ἔκανε κάθε ὁμάδα ταξιδιωτῶν μὲ προορισμὸ τὸ Ἔλ Πάσο, ἀλλὰ πρὶν κὰν βγοῦν ἀπὸ τὸ ὀπτικὸ πεδίο τῆς πόλης ἔστριψαν τὰ τραγικὰ ἄλογά τους πρὸς τὰ δυτικὰ καὶ πορεύτηκαν σαγηνευμένοι καὶ σχεδὸν μὲ στοργὴ πρὸς τὸν κόκκινο θάνατο ἐκείνης τῆς μέρας, πρὸς τοὺς δειλινούς τόπους καὶ τὸ μακρινὸ πανδαιμόνιο τοῦ ἥλιου.
notion image
Αιματοβαμμένος Μεσημβρινός ή Το δειλινό κοκκίνισμα στη Δύση.
Κόρμακ Μακάρθι.
Είναι μερικά βιβλία, για τα οποία είναι δύσκολο να γράψει κανείς· έχουν ειπωθεί και γραφτεί για αυτά τα πάντα, έρευνες και διατριβές, αναλύσεις, κριτικές και παρουσιάσεις, απόψεις, αφορισμοί και δίκαιοι διθύραμβοι. Βιβλία που τους έχει απονεμηθεί ο τίτλος του κλασικού, του άχρονου αριστουργήματος, βιβλία που αναμετριούνται χωρίς συμβιβασμούς με την ανθρώπινη φύση ακροπατώντας στο χείλος της αβύσσου. Βιβλία όπως εκείνα του μεγάλου Κόρμακ Μακάρθι, που χαρη σε έργα του όπως η Τριλογία των συνόρων, ο Δρόμος ή ο Αιματοβαμμένος Μεσημβρινός, έχει χαρακτηριστεί ως ένα εκ τών σημαντικότερων Αμερικανών(και όχι μόνο) συγγραφέων του 20ου αιώνα.
Ο Αιματοβαμμένος Μεσημβρινός (ή Το δειλινό κοκκίνισμα στη Δύση όπως είναι ο πλήρης τίτλος του), arguably βιβλίο από τα καλύτερα του συγγραφέα, υπήρξε για χρόνια εξαντλημένο στην ελληνική αγορά, κάνοντας την πρόσφατη επανέκδοση του από τις εκδόσεις Gutenberg, σε μια εξαιρετική μετάφραση από τον Γιώργος Κυριαζής, να είναι ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της αναγνωστικής χρονίας, και δίνοντας την δυνατότητα σε περισσότερους αναγνώστες να έρθουν σε επαφή με ένα μεγάλο βιβλίο.
Τοποθετημένο στο ευρύτερο χώρο γύρω από σύνορα Ηνωμένων Πολιτειών και Μεξικού. γύρω στα 1850 λίγα χρόνια μετά τον πόλεμο μεταξύ των δύο χωρών, το βιβλίο ακολουθεί το Παιδί, έναν ανώνυμο, περιπλανώμενο δεκατετράχρονο που “το μόνο που ξέρει είναι η βία”. Μετά από διάφορες περιπέτειες στον άνομο κόσμο την Άγριας Δύσης, ο δρόμος του θα διασταυρωθεί με αυτός της διαβόητης συμμορίας Γκλάντον, μιας ομάδας που επίσημα είναι κυνηγοί σκαλπ, φονιάδες Ινδιάνων που εξολοθρεύουν ερυθρόδερμους κατά παραγγελία και επί πιστώσει των κυβερνήσεων και στις δύο μεριές των συνόρων. Θα γίνει μέλος τους και θα γίνει μάρτυρας των αλόγιστων φρικαλεοτήτων τους και της τυφλής βίας, τόσο προς τους Ινδιάνους Απάτσι όσο και ως προς οποιονδήποτε άλλο βρεθεί στο δρόμο τους. Οι άνδρες της συμμορίας Γκλάντον είναι μεθυσμένοι από το αίμα, τυφλωμένοι από την βία, σύμβουλοί τους ο θάνατος και ο πόλεμος.
“Δὲν ἔχει σημασία τί πιστεύουν οἱ ἄνθρωποι γιὰ τὸν πόλεμο, εἶπε ὁ δικαστής. Ὁ πόλεμος εἶναι αἰώνιος. Εἶναι σὰν νὰ ρωτᾶς τοὺς ἀνθρώπους τί πιστεύουν γιὰ τὴν πέτρα. Ὁ πόλεμος ὑπῆρχε ἀπὸ πάντα. Πρὶν ὑπάρξει ὁ ἄνθρωπος, ὁ πόλεμος ἦταν ἐδῶ καὶ τὸν περίμενε. Τὸ ὑπέρτατο ἐπάγγελμα ποὺ περίμενε τὸν ὑπέρτατο ἐπαγγελματία. Ἔτσι ἦταν, κι ἔτσι θά 'ναι. Ἔτσι, κι ὄχι ἀλλιῶς.”
Et in Arcadia, Ego. Ακόμη και στον παράδεισο, βρίσκεται ο Θάνατος, το τέλός κάθε διαδρομής. Στο επίκεντρο όλης αυτής της βιας και του μακελειού, ο χαρισματικός και απόκοσμος Δικαστής Χόλντεν, μια φιγούρα που ενσαρκώνει και προσωποποιεί την βία με τρόπο φαουστινιανό, ένας ιδιαίτερα καλλιεργημένος και με πολλές γνώσεις άντρας που φιλοσοφεί περί της βιας, νομιμοποιεί με τρόπο πολιτισμένο και ευρωπαϊκό και τελικά ενσαρκώνει κάτι το υπερφυσικό, κάτι το αλλόκοσμο και απάνθρωπο, πρωταγωνιστώντας στα γεγονότα που περιγράφονται στον Αιματοβαμμένο Μεσημβρινό.
Ο Μακάρθι, ο μεγαλοφυης συγγραφέας που μας άφησε πριν από σχεδόν ένα χρόνο, με τον Αιματοβαμμένο Μεσημβρινό γράφει μια μεγαλειώδη ελεγεία στην βία δημιουργώντας έναν φρικτό καθρέφτη στον οποίο ο αναγνώστης αντικρίζει τις πιο σκοτεινές πλευρές της ανθρώπινης φύσης. Περιγράφει με ωμό τρόπο σκηνές που μπορεί να σοκάρουν μερίδα αναγνωστών, εικόνες που όμως έρχονται σε απόλυτη αντιδιαστολή από τις χαρακτηριστικά μακαρθικές περιγραφές των τοπίων που βρίσκονται στο μεταίχμιο μεταξύ Μεξικού και ΗΠΑ, τοπία που χαρακτηρίζονται από μια ερημική μα σκληρή ομορφιά. Το ιστορικό context δίνει την ευκαιρία να φωτιστεί η συχνά ρομαντικοποιημένη εποχή της Άγριας Δύσης, αλλά και το σκοτεινό αποικιοκρατικό παρελθόν των Ηνωμένων Πολιτιών με την συστηματική, state-sponsored, εξόντωση των ιθαγενών πληθυσμών, εδώ των φυλών των Απάτσι.
Η κοφτερή και απογυμνωμένη από περιττές φιοριτούρες πρόζα του, καθώς και η επικών προδιαγραφών ιστορία που αφηγείται (βασισμένη σε μεγάλο βαθμός στα απομνημονεύματα ενός στρατιωτικού της εποχής του Αμερικανικού εμφυλίου), μια αφήγηση που βρίθει συμβολισμών και διαφορετικών ερμηνειών, είναι συστατικά στοιχεία που συνδυάζονται για να δημιουργήσουν ένα πραγματικό αριστούργημα.Μια ιστορία βιβλικών προδιαγραφών, στο τέλος της οποίας δεν υπάρχει κάποιο αίσιο τέλος, και ο μόνος κερδισμένος είναι ο θάνατος.
Λέει ὅτι ποτὲ δὲν θὰ πεθάνει. Χορεύει στὸ φῶς καὶ στὴ σκιὰ καὶ εἶναι ἀγαπητὸς σὲ ὅλους. Ποτὲ δὲν κοιμᾶται, ὁ δικαστής. Χορεύει, χορεύει. Λέει ὅτι ποτὲ δὲν θὰ πεθάνει…